Survey
* Your assessment is very important for improving the workof artificial intelligence, which forms the content of this project
* Your assessment is very important for improving the workof artificial intelligence, which forms the content of this project
Beta-blocking agents, for ophthalmic use (alone or in combination with brinzolamide, dorzolamide, brimonidine, travoprost, latanoprost, bimatoprost, pilocarpine) betaxolol NAPs - carteolol NAPs - levobunolol MRPs BETAGAN (SE) & generic - metipranolol NAPs - timolol NAPs & generic MRPs and product information on systemic adverse drug reactions after ophthalmic administration. Final SmPC and PL wording Agreed by the PhVWP in September 2011 Doc. Ref.: CMDh/PhVWP/030/2011, Rev.3 January 2012 Please note: Version 2 (September 2011) has been replaced by version 3. In this document the differences between version 2 and version 3 have been marked in track-changes. PROPOSED CHANGES IN SmPC BASED ON CLASS REVIEW OF SYSTEMIC EFFECTS OF OPHTHALMIC BETA-BLOCKERS. Specific text for betaxolol or timolol only is in bold. ANNEX I – Proposed changes in SmPC based on class review of systemic effects of ophthalmic beta-blockers. ANNEX II – Proposed NL translation Specific text for betaxolol or timolol only is in bold. 4.2 POSOLOGY AND METHOD OF ADMINISTRATION Carteolol, levobunolol, metipranolol, befunolol When using nasolacrimal occlusion or closing the eyelids for 2 minutes, the systemic absorption is reduced. This may result in a decrease in systemic side effects and an increase in local activity. Betaxolol Timolol When using nasolacrimal occlusion or closing the eyelids for 2 minutes, the systemic absorption is reduced. This may result in a decrease in systemic side effects and an increase in local activity. When using nasolacrimal occlusion or closing the eyelids for 2 minutes, the systemic absorption is reduced. This may result in a decrease in systemic side effects and an increase in local activity. 4.3 CONTRAINDICATIONS Carteolol, levobunolol, metipranolol, befunolol Hypersensitivity to the active substance (substances), or to any of the excipients. Betaxolol Timolol Hypersensitivity to the active substance (substances), or to any of the excipients. Hypersensitivity to the active substance (substances), or to any of the excipients. Reactive airway disease including bronchial asthma or a history of bronchial asthma, severe chronic obstructive pulmonary disease. Reactive airway disease including severe bronchial asthma or a history of severe bronchial asthma, severe chronic obstructive pulmonary disease. Reactive airway disease including bronchial asthma or a history of bronchial asthma, severe chronic obstructive pulmonary disease. Sinus bradycardia, sick sinus syndrome, sino-atrial block, second or third degree atrioventricular block not controlled with pace-maker. Overt cardiac failure, cardiogenic shock. Sinus bradycardia, sick sinus syndrome sino-atrial block, second or third degree atrioventricular block not controlled with pace-maker. Overt cardiac failure, cardiogenic shock. Sinus bradycardia, sick sinus syndrome sinoatrial block, second or third degree atrioventricular block not controlled with pacemaker. Overt cardiac failure, cardiogenic shock. 2 4.4 SPECIAL WARNINGS AND PRECAUTIONS FOR USE Carteolol, levobunolol, Betaxolol Timolol metipranolol, befunolol Like other topically applied Like other topically applied Like other topically ophthalmic agents <active ophthalmic agents <active applied ophthalmic agents substance> is absorbed substance> is absorbed <active substance> is systemically. Due to betasystemically. Due to betaabsorbed systemically. adrenergic component, <active adrenergic component, <active Due to beta-adrenergic substance>, the same types of substance>, the same types of component, <active cardiovascular, pulmonary and cardiovascular, pulmonary and substance>, the same other adverse reactions seen other adverse reactions seen types of cardiovascular, with systemic beta-adrenergic with systemic beta-adrenergic pulmonary and other blocking agents may occur. blocking agents may occur. adverse reactions seen Incidence of systemic ADRs Incidence of systemic ADRs with systemic betaafter topical ophthalmic after topical ophthalmic adrenergic blocking administration is lower than administration is lower than agents may occur. for systemic administration. for systemic administration. To Incidence of To reduce the systemic reduce the systemic systemic ADRs after absorption, see 4.2. absorption, see 4.2. topical ophthalmic administration is lower than for systemic administration. To reduce the systemic absorption, see 4.2. 3 4.4 SPECIAL WARNINGS AND PRECAUTIONS FOR USE Cardiac disorders: Cardiac disorders: Cardiac disorders: In patients with cardiovascular In patients with cardiovascular In patients with diseases (e.g. coronary heart diseases (e.g. coronary heart cardiovascular diseases disease, Prinzmetal's angina disease, Prinzmetal's angina (e.g. coronary heart and cardiac failure) and and cardiac failure) and disease, Prinzmetal's hypotension therapy with beta- hypotension therapy with beta- angina and cardiac failure) blockers should be critically blockers should be critically and hypotension therapy assessed and the therapy with assessed and the therapy with with beta-blockers should other active substances should other active substances should be critically assessed and be considered. Patients with be considered. Patients with the therapy with other cardiovascular diseases should cardiovascular diseases should active substances should be watched for signs of be watched for signs of be considered. Patients deterioration of these diseases deterioration of these diseases with cardiovascular and of adverse reactions. and of adverse reactions. diseases should be watched for signs of Due to its negative effect on Due to its negative effect on deterioration of these conduction time, beta-blockers conduction time, beta-blockers diseases and of adverse should only be given with should only be given with reactions. caution to patients with first caution to patients with first degree heart block. degree heart block. Due to its negative effect on conduction time, betablockers should only be given with caution to patients with first degree heart block. Vascular disorders Patients with severe peripheral circulatory disturbance/disorders (i.e. severe forms of Raynaud’s disease or Raynaud’s syndrome) should be treated with caution. Vascular disorders Patients with severe peripheral circulatory disturbance/disorders (i.e. severe forms of Raynaud’s disease or Raynaud’s syndrome) should be treated with caution. Vascular disorders Patients with severe peripheral circulatory disturbance/disorders (i.e. severe forms of Raynaud’s disease or Raynaud’s syndrome) should be treated with caution. 4 4.4 SPECIAL WARNINGS AND PRECAUTIONS FOR USE Respiratory disorders: Respiratory disorders: Respiratory disorders: Respiratory reactions, Respiratory reactions, Respiratory reactions, including death due to including death due to including death due to bronchospasm in patients with bronchospasm in patients with bronchospasm in patients asthma have been reported asthma have been reported with asthma have been following administration of following administration of reported following some ophthalmic betasome ophthalmic betaadministration of some blockers. blockers. ophthalmic beta-blockers. <Brand name> should be used with caution, in patients with mild/moderate chronic obstructive pulmonary disease (COPD) and only if the potential benefit outweighs the potential risk. For Betaxolol only: Patients with mild/moderate bronchial asthma, a history of mild/moderate bronchial asthma or, mild/moderate chronic obstructive pulmonary disease (COPD) should be treated with caution. <Brand name> should be used with caution, in patients with mild/moderate chronic obstructive pulmonary disease (COPD) and only if the potential benefit outweighs the potential risk. Hypoglycaemia/diabetes Beta-blockers should be administered with caution in patients subject to spontaneous hypoglycaemia or to patients with labile diabetes, as betablockers may mask the signs and symptoms of acute hypoglycaemia. Hypoglycaemia/diabetes Beta-blockers should be administered with caution in patients subject to spontaneous hypoglycaemia or to patients with labile diabetes, as betablockers may mask the signs and symptoms of acute hypoglycaemia. Hypoglycaemia/diabetes Beta-blockers should be administered with caution in patients subject to spontaneous hypoglycaemia or to patients with labile diabetes, as beta-blockers may mask the signs and symptoms of acute hypoglycaemia. Beta-blockers may also mask the signs of hyperthyroidism. Beta-blockers may also mask the signs of hyperthyroidism. Beta-blockers may also mask the signs of hyperthyroidism. Corneal diseases Ophthalmic β-blockers may induce dryness of eyes. Patients with corneal diseases should be treated with caution. Corneal diseases Ophthalmic β-blockers may induce dryness of eyes. Patients with corneal diseases should be treated with caution. Corneal diseases Ophthalmic β-blockers may induce dryness of eyes. Patients with corneal diseases should be treated with caution. 5 4.4 SPECIAL WARNINGS AND PRECAUTIONS FOR USE Other beta-blocking agents Other beta-blocking agents Other beta-blocking The effect on intra-ocular The effect on intra-ocular agents pressure or the known effects pressure or the known effects The effect on intra-ocular of systemic beta-blockade may of systemic beta-blockade may pressure or the known be potentiated when <active be potentiated when <active effects of systemic substance> is given to the substance> is given to the beta-blockade may be patients already receiving a patients already receiving a potentiated when <active systemic beta-blocking agent. systemic beta-blocking agent. substance> is given to the The response of these patients The response of these patients patients already receiving should be closely observed. should be closely observed. a systemic beta-blocking The use of two topical The use of two topical agent. The response of beta-adrenergic blocking beta-adrenergic blocking these patients should be agents is not recommended agents is not recommended closely observed. The use (see section 4.5). (see section 4.5). of two topical beta-adrenergic blocking agents is not recommended (see section 4.5). Anaphylactic reactions While taking beta-blockers, patients with history of atopy or a history of severe anaphylactic reaction to a variety of allergens may be more reactive to repeated challenge with such allergens and unresponsive to the usual dose of adrenaline used to treat anaphylactic reactions. Anaphylactic reactions While taking beta-blockers, patients with history of atopy or a history of severe anaphylactic reaction to a variety of allergens may be more reactive to repeated challenge with such allergens and unresponsive to the usual dose of adrenaline used to treat anaphylactic reactions. Anaphylactic reactions While taking betablockers, patients with history of atopy or a history of severe anaphylactic reaction to a variety of allergens may be more reactive to repeated challenge with such allergens and unresponsive to the usual dose of adrenaline used to treat anaphylactic reactions. Choroidal detachment Choroidal detachment has been reported with administration of aqueous suppressant therapy (e.g. timolol, acetazolamide) after filtration procedures. Choroidal detachment Choroidal detachment has been reported with administration of aqueous suppressant therapy (e.g. timolol, acetazolamide) after filtration procedures. Choroidal detachment Choroidal detachment has been reported with administration of aqueous suppressant therapy (e.g. timolol, acetazolamide) after filtration procedures. 6 4.4 SPECIAL WARNINGS AND PRECAUTIONS FOR USE Surgical anaesthesia Surgical anaesthesia Surgical anaesthesia β-blocking ophthalmological β-blocking ophthalmological β-blocking preparations may block preparations may block ophthalmological systemic β-agonist effects e.g. systemic β-agonist effects e.g. preparations may block of adrenaline. The of adrenaline. The systemic β-agonist effects anaesthesiologist should be anaesthesiologist should be e.g. of adrenaline. The informed when the patient is informed when the patient is anaesthesiologist should receiving <active substance>. receiving <active substance>. be informed when the patient is receiving <active substance>. 7 4.5 INTERACTIONS WITH OTHER MEDICINAL PRODUCTS AND OTHER FORMS OF INTERACTION Carteolol, levobunolol, Betaxolol Timolol metipranolol, befunolol No specific drug interaction No specific drug interaction No specific drug interaction studies have been performed studies have been studies have been performed with <active substance>. performed with <active with <active substance>. substance>. There is a potential for additive effects resulting in hypotension and/or marked bradycardia when ophthalmic beta-blockers solution is administered concomitantly with oral calcium channel blockers, beta-adrenergic blocking agents, antiarrhythmics (including amiodarone), digitalis glycosides, parasympathomimetics, guanethidine. There is a potential for additive effects resulting in hypotension and/or marked bradycardia when ophthalmic beta-blockers solution is administered concomitantly with oral calcium channel blockers, beta-adrenergic blocking agents, antiarrhythmics (including amiodarone), digitalis glycosides, parasympathomimetics, guanethidine. There is a potential for additive effects resulting in hypotension and/or marked bradycardia when ophthalmic beta-blockers solution is administered concomitantly with oral calcium channel blockers, beta-adrenergic blocking agents, antiarrhythmics (including amiodarone), digitalis glycosides, parasympathomimetics, guanethidine. For timolol only: Potentiated systemic betablockade (e.g., decreased heart rate, depression) has been reported during combined treatment with CYP2D6 inhibitors (e.g. quinidine, fluoxetine, paroxetine) and timolol. Mydriasis resulting from concomitant use of ophthalmic beta-blockers and adrenaline (epinephrine) has been reported occasionally. Mydriasis resulting from concomitant use of ophthalmic beta-blockers and adrenaline (epinephrine) has been reported occasionally. Mydriasis resulting from concomitant use of ophthalmic beta-blockers and adrenaline (epinephrine) has been reported occasionally. 8 4.6 FERTILITY, PREGNANCY AND LACTATION Carteolol, levobunolol, Betaxolol Timolol metipranolol, befunolol Pregnancy Pregnancy Pregnancy There are no adequate data There are no adequate data There are no adequate data for for the use of <active for the use of <active the use of <active substance> substance> in pregnant substance> in pregnant in pregnant women. <active women. <active substance> women. <active substance> substance> should not be used should not be used during should not be used during during pregnancy unless pregnancy unless clearly pregnancy unless clearly clearly necessary. necessary. necessary. To reduce the systemic To reduce the systemic To reduce the systemic absorption, see 4.2. absorption, see 4.2. absorption, see 4.2. Epidemiological studies have Epidemiological studies have Epidemiological studies not revealed malformative not revealed malformative have not revealed effects but show a risk for intra effects but show a risk for malformative effects but uterine growth retardation intra uterine growth show a risk for intra uterine when beta-blockers are retardation when betagrowth retardation when administered by the oral route. blockers are administered by beta-blockers are In addition, signs and the oral route. In addition, administered by the oral symptoms of beta-blockade signs and symptoms of beta- route. In addition, signs and (e.g. bradycardia, hypotension, blockade (e.g. bradycardia, symptoms of beta-blockade respiratory distress and hypotension, respiratory (e.g. bradycardia, hypoglycaemia) have been distress and hypoglycaemia) hypotension, respiratory observed in the neonate when have been observed in the distress and beta-blockers have been neonate when beta-blockers hypoglycaemia) have been administered until delivery. If have been administered until observed in the neonate <Brand name> is administered delivery. If <Brand name> is when beta-blockers have until delivery, the neonate administered until delivery, been administered until should be carefully monitored the neonate should be delivery. If <Brand name> during the first days of life. carefully monitored during is administered until the first days of life. delivery, the neonate should be carefully monitored during the first days of life. Lactation Beta-blockers are excreted in breast milk. However, at therapeutic doses of <active substance> in eye drops it is not likely that sufficient amounts would be present in breast milk to produce clinical symptoms of betablockade in the infant. To reduce the systemic absorption, see 4.2. Lactation Beta-blockers are excreted in breast milk. However, at therapeutic doses of <active substance> in eye drops it is not likely that sufficient amounts would be present in breast milk to produce clinical symptoms of betablockade in the infant. To reduce the systemic absorption, see 4.2. Lactation Beta-blockers are excreted in breast milk. However, at therapeutic doses of <active substance> in eye drops it is not likely that sufficient amounts would be present in breast milk to produce clinical symptoms of beta-blockade in the infant. To reduce the systemic absorption, see 4.2. 9 4.8 UNDESIRABLE EFFECTS Carteolol, levobunolol, metipranolol, befunolol Like other topically applied ophthalmic drugs, <active substance> is absorbed into the systemic circulation. This may cause similar undesirable effects as seen with systemic beta-blocking agents. Incidence of systemic ADRs after topical ophthalmic administration is lower than for systemic administration. Listed adverse reactions include reactions seen within the class of ophthalmic betablockers. Betaxolol Timolol Like other topically applied ophthalmic drugs, <active substance> is absorbed into the systemic circulation. This may cause similar undesirable effects as seen with systemic beta-blocking agents. Incidence of systemic ADRs after topical ophthalmic administration is lower than for systemic administration. Listed adverse reactions include reactions seen within the class of ophthalmic betablockers. Like other topically applied ophthalmic drugs, <active substance> is absorbed into the systemic circulation. This may cause similar undesirable effects as seen with systemic beta-blocking agents. Incidence of systemic ADRs after topical ophthalmic administration is lower than for systemic administration. Listed adverse reactions include reactions seen within the class of ophthalmic beta-blockers. Data from clinical studies including frequencies (if available). Additional adverse reactions have been seen with ophthalmic beta-blockers and may potentially occur with <Brand name>: Carteolol, levobunolol, Betaxolol Timolol metipranolol, befunolol Immune system disorders: Immune system disorders: Immune system disorders: Systemic allergic reactions Systemic allergic reactions Systemic allergic reactions including angioedema, including angioedema, including angioedema, urticaria, localized and urticaria, localized and urticaria, localized and generalized rash, pruritus, generalized rash, pruritus, generalized rash, anaphylactic reaction. anaphylactic reaction. pruritus,anaphylactic reaction. Metabolism and nutrition disorders: Hypoglycaemia. Metabolism and nutrition disorders: Hypoglycaemia. Metabolism and nutrition disorders: Hypoglycaemia. Psychiatric disorders: Insomnia, depression, nightmares, memory loss. Psychiatric disorders: Insomnia, depression, nightmares, memory loss. Psychiatric disorders: Insomnia, depression, nightmares, memory loss. Nervous system disorders: Syncope, cerebrovascular accident, cerebral ischemia, increases in signs and symptoms of myasthenia gravis, dizziness, paraesthesia, and headache. Nervous system disorders: Syncope, cerebrovascular accident, cerebral ischemia, increases in signs and symptoms of myasthenia gravis, dizziness, paraesthesia, and headache. Nervous system disorders: Syncope, cerebrovascular accident, cerebral ischemia, increases in signs and symptoms of myasthenia gravis, dizziness, paraesthesia, and headache. 10 Eye disorders: Signs and symptoms of ocular irritation (e.g. burning, stinging, itching, tearing, redness), blepharitis, keratitis, blurred vision and choroidal detachment following filtration surgery (see 4.4 Special warnings and special precautions for use). decreased corneal sensitivity, dry eyes, corneal erosion ptosis, diplopia. Eye disorders: Signs and symptoms of ocular irritation (e.g. burning, stinging, itching, tearing, redness), blepharitis, keratitis, blurred vision and choroidal detachment following filtration surgery (see 4.4 Special warnings and special precautions for use). decreased corneal sensitivity, dry eyes, corneal erosion ptosis, diplopia. Eye disorders: Signs and symptoms of ocular irritation (e.g. burning, stinging, itching, tearing, redness), blepharitis, keratitis, blurred vision and choroidal detachment following filtration surgery (see 4.4 Special warnings and special precautions for use). decreased corneal sensitivity, dry eyes, corneal erosion ptosis, diplopia. Cardiac disorders: Bradycardia, chest pain, palpitations, oedema, arrhythmia, congestive heart failure, atrioventricular block, cardiac arrest, cardiac failure. Cardiac disorders: Bradycardia, chest pain, palpitations, oedema, arrhythmia, congestive heart failure, atrioventricular block, cardiac arrest, cardiac failure. Cardiac disorders: Bradycardia, chest pain, palpitations, oedema, arrhythmia, congestive heart failure, atrioventricular block, cardiac arrest, cardiac failure. Vascular disorders: Hypotension, Raynaud's phenomenon, cold hands and feet. Vascular disorders: Hypotension, Raynaud's phenomenon, cold hands and feet. Vascular disorders: Hypotension, Raynaud's phenomenon, cold hands and feet. Respiratory, thoracic, and mediastinal disorders: Bronchospasm (predominantly in patients with pre-existing bronchospastic disease), dyspnoea, cough. Respiratory, thoracic, and mediastinal disorders: Bronchospasm (predominantly in patients with pre-existing bronchospastic disease), dyspnoea, cough. Respiratory, thoracic, and mediastinal disorders: Bronchospasm (predominantly in patients with pre-existing bronchospastic disease), dyspnoea, cough. Gastrointestinal disorders: Dysgeusia, nausea, dyspepsia, diarrhoea, dry mouth, abdominal pain, vomiting. Gastrointestinal disorders: Dysgeusia, nausea, dyspepsia, diarrhoea, dry mouth, abdominal pain, vomiting. Gastrointestinal disorders: Dysgeusia, nausea, dyspepsia, diarrhoea, dry mouth, abdominal pain, vomiting. Skin and subcutaneous tissue disorders: Alopecia, psoriasiform rash or exacerbation of psoriasis, skin rash. Skin and subcutaneous tissue disorders: Alopecia, psoriasiform rash or exacerbation of psoriasis, skin rash. Skin and subcutaneous tissue disorders: Alopecia, psoriasiform rash or exacerbation of psoriasis, skin rash. 11 Musculoskeletal and connective tissue disorders: Myalgia. Musculoskeletal and connective tissue disorders: Myalgia. Musculoskeletal and connective tissue disorders: Myalgia. Reproductive system and breast disorders: Sexual dysfunction, decreased libido. Reproductive system and breast disorders: Sexual dysfunction, decreased libido. Reproductive system and breast disorders: Sexual dysfunction, decreased libido. General disorders and administration site conditions: Asthenia/fatigue. General disorders and administration site conditions: Asthenia/fatigue. General disorders and administration site conditions: Asthenia/fatigue. 12 Annex 2: Package leaflet Version 3, January 2012 2. BEFORE YOU USE <Brand name> if you are allergic to <active substance>, beta-blockers or any of the other ingredients. if you have now or have had in past respiratory problems such as asthma, severe chronic obstructive bronchitis (severe lung disease which may cause wheeziness, difficulty in breathing and/or long-standing cough). if you have a slow heart beat, heart failure or disorders of heart rhythm (irregular heart beats). Take special care with <Brand name>. Before you use this medicine, tell your doctor if you have now or have had in the past o coronary heart disease (symptoms can include chest pain or tightness, breathlessness or choking), heart failure, low blood pressure, o disturbances of heart rate such as slow heart beat. o breathing problems, asthma or chronic obstructive pulmonary disease o poor blood circulation disease (such as Raynaud’s disease or Raynaud’s syndrome) o diabetes as <active substance> may mask signs and symptoms of low blood sugar o overactivity of the thyroid gland as <active substance> may mask signs and symptoms Tell your doctor before you have an operation that you are using <Brand name> as <active substance> may change effects of some medicines used during anaesthesia. Using other medicines <Brand name> can affect or be affected by other medicines you are using, including other eye drops for the treatment of glaucoma. Tell your doctor if you are using or intend to use medicines to lower blood pressure, heart medicine or medicines to treat diabetes. Please tell your doctor or pharmacist if you are taking or have recently taken any other medicines, including medicines obtained without a prescription. For Timolol only, include: quinidine (used to treat heart conditions and some types of malaria), antidepressants known as fluoxetine and paroxetine. Pregnancy and breast-feeding Do not use <Brand name> if you are pregnant unless your doctor considers it necessary. Do not use <Brand name> if you are breast-feeding. <Active substance> may get into your milk. Ask your doctor for advice before taking any medicine during breast-feeding. 3. HOW TO USE <Brand name>. Always use <Brand name> eye drops solution exactly as your doctor has told you. You should check with your doctor or pharmacist if you are not sure. After using <Brand name>, press a finger into the corner of your eye, by the nose (picture X) for 2 minutes. This helps to stop <active substance> getting into the rest of the body. 13 4. POSSIBLE SIDE EFFECTS Like all medicines <Brand name, pharmaceutical form> can cause side effects although not everybody gets them. You can usually carry on taking the drops, unless the effects are serious. If you're worried, talk to a doctor or pharmacist. Do not stop using <Brand name> without speaking to your doctor. The frequency of possible side effects listed below is defined using the following convention Very common (affects more than 1 user in 10) Common (affects 1 to 10 users in 100) Uncommon (affects 1 to 10 users in 1,000) Rare (affects 1 to 10 users in 10,000) Not known (frequency cannot be estimated from the available data) Product specific side effect should be placed here Like other medicines applied into eyes, <active substance> is absorbed into the blood. This may cause similar side effects as seen with intraveneous' and/or 'oral' as applicable beta-blocking agents. Incidence of side effects after topical ophthalmic administration is lower than when medicines are, for example, taken by mouth or injected. Listed side effects include reactions seen within the class of beta-blockers when used for treating eye conditions: Generalized allergic reactions including swelling beneath the skin <that can occur in areas such as the face and limbs, and can obstruct the airway which may cause difficulty swallowing or breathing.>, hives <or itchy rash>, localized and generalized rash, itchiness, severe sudden life-threatening allergic reaction. Low blood glucose levels. difficulty sleeping (insomnia), depression, nightmares, memory loss. fainting, stroke, reduced blood supply to the brain, increases in signs and symptoms of myasthenia gravis (muscle disorder), dizziness, unusual sensations <like pins and needles>, and headache. Signs and symptoms of eye irritation (e.g. burning, stinging, itching, tearing, redness), inflammation of the eyelid, inflammation in the cornea, blurred vision and detachment of the layer below the retina that contains blood vessels following filtration surgery which may cause visual disturbances, decreased corneal sensitivity, dry eyes, corneal erosion (damage to the front layer of the eyeball), drooping of the upper eyelid (making the eye stay half closed),double vision. Slow heart rate, chest pain, palpitations, oedema (fluid build up), changes in the rhythm or speed of the heartbeat, congestive heart failure (heart disease with shortness of breath and swelling of the feet and legs due to fluid build up), a type of heart rhythm disorder, heart attack, heart failure. Low blood pressure, Raynaud's phenomenon, cold hands and feet. Constriction of the airways in the lungs (predominantly in patients with pre-existing disease), difficulty breathing, cough. Taste disturbances, nausea, indigestion, diarrhoea, dry mouth, abdominal pain, vomiting. 14 hair loss, skin rash with white silvery coloured appearance (psoriasiform rash) or worsening of psoriasis, skin rash. Muscle pain not caused by exercise. Sexual dysfunction, decreased libido. Muscle weakness/tiredness. If any of the side effects get serious, or if you notice any side effects not mentioned in this leaflet, please, tell your doctor or pharmacist. Dutch translation for SmPC and PL 15 ANNEX 1 – Proposed changes in SmPC based on class review of systemic effects of ophthalmic beta-blockers. Tekst voor alleen betaxolol en timolol is vet. 4.2 DOSERING EN WIJZE VAN TOEDIENING Carteolol, levobunolol, Betaxolol Timolol metipranolol, befunolol Door gedurende 2 minuten de Door gedurende 2 minuten de Door gedurende 2 minuten de traanbuis dicht te drukken of de traanbuis dicht te drukken of de traanbuis dicht te drukken of de ogen te sluiten, wordt de ogen te sluiten, wordt de ogen te sluiten, wordt de systemische absorptie systemische absorptie systemische absorptie verminderd. Hierdoor kunnen verminderd. Hierdoor kunnen verminderd. Hierdoor kunnen systemische bijwerkingen beperkt systemische bijwerkingen beperkt systemische bijwerkingen beperkt worden en neemt de locale worden en neemt de locale worden en neemt de locale werking toe. werking toe. werking toe. 4.3 CONTRA-INDICATIES Carteolol, levobunolol, metipranolol, befunolol Overgevoeligheid voor het (de) werkza(a)m(e) bestandde(e)l(en) of voor één van de in rubriek 6.1 vermelde hulpstoffen. Reactieve luchtwegaandoeningen met inbegrip van astma bronchiale of een voorgeschiedenis van astma bronchiale, ernstige chronische obstructieve luchtwegaandoeningen. Sinusbradycardie, sicksinussyndroom, sinoatriaal blok, tweede- of derdegraads atrioventriculair blok zonder pacemaker. Manifeste hartinsufficiëntie, cardiale shock. Betaxolol Timolol Overgevoeligheid voor het (de) werkza(a)m(e) bestandde(e)l(en) of voor één van de in rubriek 6.1 vermelde hulpstoffen. Overgevoeligheid voor het (de) werkza(a)m(e) bestandde(e)l(en) of voor één van de in rubriek 6.1 vermelde hulpstoffen. Reactieve luchtwegaandoeningen met inbegrip van ernstige astma bronchiale of een voorgeschiedenis van ernstige astma bronchiale, ernstige chronische obstructieve luchtwegaandoeningen. Sinusbradycardie, sicksinussyndroom, sinoatriaal blok, tweede- of derdegraads atrioventriculair blok zonder pacemaker. Manifeste hartinsufficiëntie, cardiale shock. Reactieve luchtwegaandoeningen met inbegrip van astma bronchiale of een voorgeschiedenis van astma bronchiale, ernstige chronisch obstructieve luchtwegaandoeningen. Sinusbradycardie, sicksinussyndroom, sinoatriaal blok, tweede- of derdegraads atrioventriculair blok zonder pacemaker. Manifeste hartinsufficiëntie, cardiale shock. 4.4 BIJZONDERE WAARSCHUWINGEN EN VOORZORGEN BIJ GEBRUIK Carteolol, levobunolol, Betaxolol Timolol metipranolol, befunolol 16 4.4 BIJZONDERE WAARSCHUWINGEN EN VOORZORGEN BIJ GEBRUIK Evenals andere topisch Evenals andere topisch Evenals andere topisch toegediende oogmedicatie, wordt toegediende oogmedicatie, wordt toegediende oogmedicatie, wordt <werkzaam bestanddeel> <werkzaam bestanddeel> <werkzaam bestanddeel> systemisch geabsorbeerd. Door systemisch geabsorbeerd. Door systemisch geabsorbeerd. Door de de bèta-adrenerge component de bèta-adrenerge component bèta-adrenerge component <werkzaam bestanddeel>, <werkzaam bestanddeel>, <werkzaam bestanddeel>, kunnen kunnen gelijksoortige kunnen gelijksoortige gelijksoortige cardiovasculaire, cardiovasculaire, pulmonale en cardiovasculaire, pulmonale en pulmonale en overige bijwerkingen overige bijwerkingen optreden als overige bijwerkingen optreden als optreden als bij systemische bij systemische bètablokkers. Na bij systemische bètablokkers. Na bètablokkers. Na toediening in het toediening in het oog is de toediening in het oog is de oog is de incidentie van incidentie van systemische incidentie van systemische systemische bijwerkingen lager bijwerkingen lager dan bij bijwerkingen lager dan bij dan bij systemische toediening. systemische toediening. Voor systemische toediening. Voor Voor vermindering van de vermindering van de systemische vermindering van de systemische systemische absorptie, zie rubriek absorptie, zie rubriek 4.2. absorptie, zie rubriek 4.2. 4.2. Hartaandoeningen: Bij patiënten met hart- en bloedvataandoeningen (bijv. coronaire hartaandoeningen, Prinzmetal-angina of hartfalen) en hypotensie moet behandeling met bètablokkers kritisch worden beoordeeld en moet men behandeling met andere werkzame bestanddelen overwegen. Patiënten met harten bloedvataandoeningen moeten worden gecontroleerd op tekenen van verslechtering van deze aandoeningen en eventuele bijwerkingen. Vanwege het negatieve effect op de geleidingstijd, is voorzichtigheid geboden bij het toedienen van bètablokkers aan patiënten met een eerstegraads hartblok. Bloedvataandoeningen Voorzichtigheid is geboden bij de behandeling van patiënten met ernstige perifere circulatiestoornissen/ -aandoeningen (d.w.z. ernstige vormen van ziekte van Raynaud of syndroom van Raynaud). Hartaandoeningen: Bij patiënten met hart- en bloedvataandoeningen (bijv. coronaire hartaandoeningen, Prinzmetal-angina of hartfalen) en hypotensie moet behandeling met bètablokkers kritisch worden beoordeeld en moet men behandeling met andere werkzame bestanddelen overwegen. Patiënten met hart- en bloedvataandoeningen moeten worden gecontroleerd op tekenen van verslechtering van deze aandoeningen en eventuele bijwerkingen. Vanwege het negatieve effect op de geleidingstijd, is voorzichtigheid geboden bij het toedienen van bètablokkers aan patiënten met een eerstegraads hartblok. Bloedvataandoeningen Voorzichtigheid is geboden bij de behandeling van patiënten met ernstige perifere circulatiestoornissen/ -aandoeningen (d.w.z. ernstige vormen van ziekte van Raynaud of syndroom van Raynaud). Hartaandoeningen: Bij patiënten met hart- en bloedvataandoeningen (bijv. coronaire hartaandoeningen, Prinzmetal-angina of hartfalen) en hypotensie moet behandeling met bètablokkers kritisch worden beoordeeld en moet men behandeling met andere werkzame bestanddelen overwegen. Patiënten met hart- en bloedvataandoeningen moeten worden gecontroleerd op tekenen van verslechtering van deze aandoeningen en eventuele bijwerkingen. Vanwege het negatieve effect op de geleidingstijd, is voorzichtigheid geboden bij het toedienen van bètablokkers aan patiënten met een eerstegraads hartblok. Bloedvataandoeningen Voorzichtigheid is geboden bij de behandeling van patiënten met ernstige perifere circulatiestoornissen/ -aandoeningen (d.w.z. ernstige vormen van ziekte van Raynaud of syndroom van Raynaud). 17 4.4 BIJZONDERE WAARSCHUWINGEN EN VOORZORGEN BIJ GEBRUIK Ademhalingsstelselaandoeningen Ademhalingsstelselaandoeningen Ademhalingsstelselaandoeningen Er is melding gemaakt van Er is melding gemaakt van Er is melding gemaakt van luchtwegreacties, waaronder luchtwegreacties, waaronder luchtwegreacties, waaronder overlijden als gevolg van overlijden als gevolg van overlijden als gevolg van bronchospasme bij bronchospasme bij bronchospasme bij astmapatiënten astmapatiënten na intra-oculaire astmapatiënten na intra-oculaire na intra-oculaire toediening van toediening van bètablokkers. toediening van bètablokkers. bètablokkers. Voorzichtigheid is geboden bij gebruik van <Merknaam> bij patiënten met milde/matige chronische obstructieve luchtwegaandoeningen (COPD). Het mag alleen gebruikt worden als het mogelijke voordeel opweegt tegen de mogelijke risico’s. Alleen voor betaxolol: Voorzichtigheid is geboden bij behandeling van patiënten met milde/matig astma bronchiale, een voorgeschiedenis van mild/matige astma bronchiale of een milde/matige chronische obstructieve luchtwegaandoening (COPD). Voorzichtigheid is geboden bij gebruik van <Merknaam> bij patiënten met milde/matige chronische obstructieve luchtwegaandoeningen (COPD). Het mag alleen gebruikt worden als het mogelijke voordeel opweegt tegen de mogelijke risico’s. Hypoglykemie/diabetes Voorzichtigheid is geboden bij toediening van bètablokkers aan patiënten die spontaan hypoglykemie kunnen krijgen of patiënten met labiele diabetes, omdat bètablokkers de tekenen en symptomen van acute hypoglykemie kunnen maskeren. Hypoglykemie/diabetes Voorzichtigheid is geboden bij toediening van bètablokkers aan patiënten die spontaan hypoglykemie kunnen krijgen of patiënten met labiele diabetes, omdat bètablokkers de tekenen en symptomen van acute hypoglykemie kunnen maskeren. Hypoglykemie/diabetes Voorzichtigheid is geboden bij toediening van bètablokkers aan patiënten die spontaan hypoglykemie kunnen krijgen of patiënten met labiele diabetes, omdat bètablokkers de tekenen en symptomen van acute hypoglykemie kunnen maskeren. Bètablokkers kunnen ook de tekenen van hyperthyreoïdie maskeren. Bètablokkers kunnen ook de tekenen van hyperthyreoïdie maskeren. Bètablokkers kunnen ook de tekenen van hyperthyreoïdie maskeren. Cornea-aandoeningen Bètablokkers kunnen bij intraoculaire toediening droge ogen veroorzaken. Patiënten met cornea-aandoeningen moeten voorzichtig behandeld worden. Cornea-aandoeningen Bètablokkers kunnen bij intraoculaire toediening droge ogen veroorzaken. Patiënten met cornea-aandoeningen moeten voorzichtig behandeld worden. Cornea-aandoeningen Bètablokkers kunnen bij intraoculaire toediening droge ogen veroorzaken. Patiënten met cornea-aandoeningen moeten voorzichtig behandeld worden. Andere bètablokkers Het effect op de intra-oculaire druk en de bekende effecten van systemische bètablokkade kunnen versterkt worden, wanneer <werkzaam bestanddeel> wordt gegeven aan patiënten die al een systemische bètablokker krijgen. De respons moet bij deze patiënten nauwkeurig worden gevolgd. Het gebruik van twee topicale bètablokkers wordt afgeraden (zie rubriek 4.5). Andere bètablokkers Het effect op de intra-oculaire druk en de bekende effecten van systemische bètablokkade kunnen versterkt worden, wanneer <werkzaam bestanddeel> wordt gegeven aan patiënten die al een systemische bètablokker krijgen. De respons moet bij deze patiënten nauwkeurig worden gevolgd. Het gebruik van twee topicale bètablokkers wordt afgeraden (zie rubriek 4.5). Andere bètablokkers Het effect op de intra-oculaire druk en de bekende effecten van systemische bètablokkade kunnen versterkt worden, wanneer <werkzaam bestanddeel> wordt gegeven aan patiënten die al een systemische bètablokker krijgen. De respons moet bij deze patiënten nauwkeurig worden gevolgd. Het gebruik van twee topicale bètablokkers wordt afgeraden (zie rubriek 4.5). 18 4.4 BIJZONDERE WAARSCHUWINGEN EN VOORZORGEN BIJ GEBRUIK Anafylactische reacties Anafylactische reacties Anafylactische reacties Tijdens de behandeling met Tijdens de behandeling met Tijdens de behandeling met bètablokkers kunnen patiënten bètablokkers kunnen patiënten bètablokkers kunnen patiënten met met een voorgeschiedenis van met een voorgeschiedenis van een voorgeschiedenis van atopie of een ernstige atopie of een ernstige atopie of een ernstige anafylactische reactie op anafylactische reactie op anafylactische reactie op verschillende allergenen, verschillende allergenen, verschillende allergenen, gevoeliger zijn bij herhaalde gevoeliger zijn bij herhaalde gevoeliger zijn bij herhaalde blootstelling aan deze allergenen blootstelling aan deze allergenen blootstelling aan deze allergenen en niet reageren op de en niet reageren op de en niet reageren op de gebruikelijke dosis adrenaline om gebruikelijke dosis adrenaline om gebruikelijke dosis adrenaline om een anafylactische reactie te een anafylactische reactie te een anafylactische reactie te behandelen. behandelen. behandelen. Loslaten van de choroidea Het loslaten van de choroidea is gemeld bij toediening van waterige suppressiva (bijv. timolol, acetazolamide) na glaucoomoperaties. Loslaten van de choroidea Het loslaten van de choroidea is gemeld bij toediening van waterige suppressiva (bijv. timolol, acetazolamide) na glaucoomoperaties. Loslaten van de choroidea Het loslaten van de choroidea is gemeld bij toediening van waterige suppressiva (bijv. timolol, acetazolamide) na glaucoomoperaties. Anesthesie Bètablokkers voor intra-oculair gebruik kunnen de werking van systemische bèta-agonisten, bijv. adrenaline, blokkeren. De anesthesist moet worden geïnformeerd als een patiënt <werkzaam bestanddeel> krijgt. Anesthesie Bètablokkers voor intra-oculair gebruik kunnen de werking van systemische bèta-agonisten, bijv. adrenaline, blokkeren. De anesthesist moet worden geïnformeerd als een patiënt <werkzaam bestanddeel> krijgt. Anesthesie Bètablokkers voor intra-oculair gebruik kunnen de werking van systemische bèta-agonisten, bijv. adrenaline, blokkeren. De anesthesist moet worden geïnformeerd als een patiënt <werkzaam bestanddeel> krijgt. 19 4.5 INTERACTIES MET ANDERE GENEESMIDDELEN EN ANDERE VORMEN VAN INTERACTIE Carteolol, levobunolol, Betaxolol Timolol metipranolol, befunolol Er is geen specifiek onderzoek Er is geen specifiek onderzoek Er is geen specifiek onderzoek uitgevoerd naar interacties met uitgevoerd naar interacties met uitgevoerd naar interacties met <werkzaam bestanddeel>. <werkzaam bestanddeel>. <werkzaam bestanddeel>. Mogelijk is er een additief effect met hypotensie en/of uitgesproken bradycardie tot gevolg, wanneer intra-oculaire bètablokkers gelijktijdig worden toegediend met orale calciumkanaalblokkers, bètablokkers, antiaritmica (inclusief amiodaron), digitalisglycosiden, parasympathicomimetica, guanethidine. Mogelijk is er een additief effect met hypotensie en/of uitgesproken bradycardie tot gevolg, wanneer intra-oculaire bètablokkers gelijktijdig worden toegediend met orale calciumkanaalblokkers, bètablokkers, antiaritmica (inclusief amiodaron), digitalisglycosiden, parasympathicomimetica, guanethidine. Mogelijk is er een additief effect met hypotensie en/of uitgesproken bradycardie tot gevolg, wanneer intra-oculaire bètablokkers gelijktijdig worden toegediend met orale calciumkanaalblokkers, bètablokkers, antiaritmica (inclusief amiodaron), digitalisglycosiden, parasympathicomimetica, guanethidine. Alleen voor timolol: Versterkte systemische bètablokkade (bijv. vertraagde hartslag, depressie) is gemeld bij gelijktijdig gebruik van CYP2D6-remmers (bijv. kinidine, fluoxetine, paroxetine) en timolol. In enkele gevallen is melding gemaakt van mydriasis als gevolg van gelijktijdig gebruik van intra-oculaire bètablokkers en adrenaline (epinefrine). In enkele gevallen is melding gemaakt van mydriasis als gevolg van gelijktijdig gebruik van intra-oculaire bètablokkers en adrenaline (epinefrine). In enkele gevallen is melding gemaakt van mydriasis als gevolg van gelijktijdig gebruik van intra-oculaire bètablokkers en adrenaline (epinefrine). 20 4.6 VRUCHTBAARHEID, ZWANGERSCHAP EN BORSTVOEDING Carteolol, levobunolol, Betaxolol Timolol metipranolol, befunolol Zwangerschap Zwangerschap Zwangerschap Er zijn onvoldoende gegevens Er zijn onvoldoende gegevens Er zijn onvoldoende gegevens over het gebruik van over het gebruik van over het gebruik van <werkzaam <werkzaam bestanddeel> bij <werkzaam bestanddeel> bij bestanddeel> bij zwangere zwangere vrouwen. zwangere vrouwen. vrouwen. <Werkzaam <Werkzaam bestanddeel> mag <Werkzaam bestanddeel> bestanddeel> mag niet worden niet worden gebruikt tijdens de mag niet worden gebruikt gebruikt tijdens de zwangerschap, zwangerschap, tenzij dit strikt tijdens de zwangerschap, tenzij dit strikt noodzakelijk is. noodzakelijk is. tenzij dit strikt noodzakelijk is. Voor vermindering van de Voor vermindering van de Voor vermindering van de systemische absorptie, zie rubriek systemische absorptie, zie systemische absorptie, zie 4.2. rubriek 4.2. rubriek 4.2. Epidemiologische studies hebben Epidemiologische studies Epidemiologische studies geen misvormingen laten zien, hebben geen misvormingen hebben geen misvormingen maar wel een risico op intralaten zien, maar wel een risico laten zien, maar wel een risico uteriene groeivertraging bij orale op intra-uteriene op intra-uteriene toediening van bètablokkers. groeivertraging bij orale groeivertraging bij orale Daarnaast is bij neonaten melding toediening van bètablokkers. toediening van bètablokkers. gemaakt van tekenen en Daarnaast is bij neonaten Daarnaast is bij neonaten symptomen van bètablokkade melding gemaakt van tekenen melding gemaakt van tekenen (bijv. bradycardie, hypotensie, en symptomen van en symptomen van ademnood en hypoglykemie) bètablokkade (bijv. bradycardie, bètablokkade (bijv. wanneer de moeder tot de hypotensie, ademnood en bradycardie, hypotensie, geboorte bètablokkers had gekregen. Als <merknaam> tot de hypoglykemie) wanneer de ademnood en hypoglykemie) moeder tot de geboorte wanneer de moeder tot de geboorte wordt gegeven, moet de bètablokkers had gekregen. Als geboorte bètablokkers had neonaat de eerste dagen <merknaam> tot de geboorte gekregen. Als <merknaam> nauwlettend worden gevolgd. wordt gegeven, moet de tot de geboorte wordt neonaat de eerste dagen gegeven, moet de neonaat de nauwlettend worden gevolgd. eerste dagen nauwlettend worden gevolgd. Borstvoeding Bètablokkers worden uitgescheiden in de moedermelk. Echter, bij therapeutische doseringen <werkzaam bestanddeel> oogdruppels, is het onwaarschijnlijk dat er hoeveelheden in de moedermelk terechtkomen die klinische symptomen van bètablokkade kunnen veroorzaken bij de zuigeling. Voor vermindering van de systemische absorptie, zie rubriek 4.2. Borstvoeding Bètablokkers worden uitgescheiden in de moedermelk. Echter, bij therapeutische doseringen <werkzaam bestanddeel> oogdruppels, is het onwaarschijnlijk dat er hoeveelheden in de moedermelk terechtkomen die klinische symptomen van bètablokkade kunnen veroorzaken bij de zuigeling. Voor vermindering van de systemische absorptie, zie rubriek 4.2. Borstvoeding Bètablokkers worden uitgescheiden in de moedermelk. Echter, bij therapeutische doseringen <werkzaam bestanddeel> oogdruppels, is het onwaarschijnlijk dat er hoeveelheden in de moedermelk terechtkomen die klinische symptomen van bètablokkade kunnen veroorzaken bij de zuigeling. Voor vermindering van de systemische absorptie, zie rubriek 4.2. 4.8 BIJWERKINGEN Carteolol, levobunolol, metipranolol, befunolol Betaxolol Timolol 21 Evenals andere topisch toegediende oogmedicatie, wordt <werkzaam bestanddeel> geabsorbeerd in de systemische circulatie. Dit kan leiden tot bijwerkingen die vergelijkbaar zijn met die bij systemische bètablokkers. Na toediening in het oog is de incidentie van systemische bijwerkingen lager dan bij systemische toediening. De vermelde bijwerkingen omvatten reacties die optreden bij opthalmische bètablokkers als klasse. Evenals andere topisch toegediende oogmedicatie, wordt <werkzaam bestanddeel> geabsorbeerd in de systemische circulatie. Dit kan leiden tot bijwerkingen die vergelijkbaar zijn met die bij systemische bètablokkers. Na toediening in het oog is de incidentie van systemische bijwerkingen lager dan bij systemische toediening. De vermelde bijwerkingen omvatten reacties die optreden bij opthalmische bètablokkers als klasse. Evenals andere topisch toegediende oogmedicatie, wordt <werkzaam bestanddeel> geabsorbeerd in de systemische circulatie. Dit kan leiden tot bijwerkingen die vergelijkbaar zijn met die bij systemische bètablokkers. Na toediening in het oog is de incidentie van systemische bijwerkingen lager dan bij systemische toediening. De vermelde bijwerkingen omvatten reacties die optreden bij opthalmische bètablokkers als klasse. Gegevens uit klinische studies inclusief frequenties (indien beschikbaar). Verder is bij intra-oculair gebruik van bètablokkers melding gemaakt van de volgende bijwerkingen, die mogelijk ook kunnen optreden bij gebruik van <Merknaam>: Carteolol, levobunolol, Betaxolol Timolol metipranolol, befunolol Immuunsysteemaandoeningen: Immuunsysteemaandoeningen: Immuunsysteemaandoeningen: Systemische allergische Systemische allergische Systemische allergische reacties reacties waaronder angioreacties waaronder angiowaaronder angio-oedeem, oedeem, urticaria, lokale en oedeem, urticaria, lokale en urticaria, lokale en gegeneraliseerde rash, pruritus, gegeneraliseerde rash, pruritus, gegeneraliseerde rash, pruritus, anafylactische reactie. anafylactische reactie. anafylactische reactie. Voedings- en stofwisselingsstoornissen Hypoglykemia. Voedings- en stofwisselingsstoornissen Hypoglykemia. Voedings- en stofwisselingsstoornissen Hypoglykemia. Psychische stoornissen: Insomnia, depressie, nachtmerries, geheugenverlies. Psychische stoornissen: Insomnia, depressie, nachtmerries, geheugenverlies. Psychische stoornissen: Insomnia, depressie, nachtmerries, geheugenverlies. Zenuwstelselaandoeningen: Syncope, cerebrovasculair accident, cerebrale ischemie, toename in tekenen en symptomen van myasthenia gravis, duizeligheid, paresthesie en hoofdpijn. Zenuwstelselaandoeningen: Syncope, cerebrovasculair accident, cerebrale ischemie, toename in tekenen en symptomen van myasthenia gravis, duizeligheid, paresthesie en hoofdpijn. Zenuwstelselaandoeningen: Syncope, cerebrovasculair accident, cerebrale ischemie, toename in tekenen en symptomen van myasthenia gravis, duizeligheid, paresthesie en hoofdpijn. Oogaandoeningen: Tekenen en symptomen van oogirritatie (bijv. branden, prikken, jeuk, tranen, roodheid), blefaritis, keratitis, wazig zicht en loslaten van de choroidea na een glaucoomoperatie (zie 4.4 ‘Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik’), verminderde gevoeligheid van de cornea, droge ogen, corneaerosie, ptosis, diplopie. Eye disorders: Tekenen en symptomen van oogirritatie (bijv. branden, prikken, jeuk, tranen, roodheid), blefaritis, keratitis, wazig zicht en loslaten van de choroidea na een glaucoomoperatie (zie 4.4 ‘Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik’), verminderde gevoeligheid van de cornea, droge ogen, corneaerosie, ptosis, diplopie. Eye disorders: Tekenen en symptomen van oogirritatie (bijv. branden, prikken, jeuk, tranen, roodheid), blefaritis, keratitis, wazig zicht en loslaten van de choroidea na een glaucoomoperatie (zie 4.4 ‘Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik’), verminderde gevoeligheid van de cornea, droge ogen, corneaerosie, ptosis, diplopie. 22 Hartaandoeningen: Bradycardie, pijn op de borst, hartkloppingen, oedeem, aritmie, congestief hartfalen, atrioventriculair blok, hartstilstand, hartfalen. Hartaandoeningen: Bradycardie, pijn op de borst, hartkloppingen, oedeem, aritmie, congestief hartfalen, atrioventriculair blok, hartstilstand, hartfalen. Hartaandoeningen: Bradycardie, pijn op de borst, hartkloppingen, oedeem, aritmie, congestief hartfalen, atrioventriculair blok, hartstilstand, hartfalen. Bloedvataandoeningen: Hypotensie, fenomeen van Raynaud, koude handen en voeten. Bloedvataandoeningen: Hypotensie, fenomeen van Raynaud, koude handen en voeten. Bloedvataandoeningen: Hypotensie, fenomeen van Raynaud, koude handen en voeten. Ademhalingsstelsel-, borstkasen mediastinumaandoeningen: Bronchospasme (met name bij patiënten met pre-existente bronchospastische ziekte), dyspneu, hoest. Ademhalingsstelsel-, borstkasen mediastinumaandoeningen: Bronchospasme (met name bij patiënten met pre-existente bronchospastische ziekte), dyspneu, hoest. Ademhalingsstelsel-, borstkasen mediastinumaandoeningen: Bronchospasme (met name bij patiënten met pre-existente bronchospastische ziekte), dyspneu, hoest. Maagdarmstelselaandoeningen: Dysgeusie, nausea, dyspepsie, diarree, droge mond, abdominale pijn, braken. Maagdarmstelselaandoeningen: Dysgeusie, nausea, dyspepsie, diarree, droge mond, abdominale pijn, braken. Maagdarmstelselaandoeningen: Dysgeusie, nausea, dyspepsie, diarree, droge mond, abdominale pijn, braken. Huid- en onderhuidaandoeningen: Alopecia, psoriaforme rash of exacerbatie van psoriasis, rash. Huid- en onderhuidaandoeningen: Alopecia, psoriaforme rash of exacerbatie van psoriasis, rash. Huid- en onderhuidaandoeningen: Alopecia, psoriaforme rash of exacerbatie van psoriasis, rash. Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen: Myalgie. Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen: Myalgie. Skeletspierstelsel- en bindweefselaandoeningen: Myalgie. Voortplantingsstelsel- en borstaandoeningen: Seksuele disfunctie, verminderd libido. Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen: Asthenie/vermoeidheid. Voortplantingsstelsel- en borstaandoeningen: Seksuele disfunctie, verminderd libido. Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen: Asthenie/vermoeidheid. Voortplantingsstelsel- en borstaandoeningen: Seksuele disfunctie, verminderd libido. Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen: Asthenie/vermoeidheid. 23 Annex 2: Bijsluiter Versie 2, 19-9-2011 2. WANNEER MAG U DIT MIDDEL NIET GEBRUIKEN OF MOET U ER EXTRA VOORZICHTIG MEE ZIJN? U bent allergisch voor <het werkzame bestanddeel>, bètablokkers of één van de andere stoffen die in dit geneesmiddel zitten. Deze stoffen kunt u vinden onder rubriek 6. U heeft nu of in het verleden last gehad van ademhalingsproblemen zoals astma, ernstige chronische obstructieve bronchitis (een ernstige longaandoening die kan leiden tot een piepende of moeizame ademhaling en/of langdurig hoesten). U heeft een trage hartslag, hartfalen of een hartritmestoornis (onregelmatige hartslag). Wanneer moet u extra voorzichtig zijn met dit middel? Neem contact op met uw arts voordat u dit middel gebruikt, als u één van de volgende aandoeningen heeft of heeft gehad: coronaire hartziekte (symptomen zijn onder andere een beklemmend gevoel of pijn op de borst, kortademigheid of een gevoel van verstikking), hartfalen, verlaagde bloeddruk verstoringen van de hartslag zoals een trage hartslag ademhalingsmoeilijkheden, astma of een chronisch obstructieve longaandoening verstoorde bloedsomloop (zoals ziekte van Raynaud of syndroom van Raynaud) diabetes, omdat <werkzaam bestanddeel> de tekenen en symptomen van laag bloedsuiker kan maskeren. een overactieve schildklier, omdat <werkzaam bestanddeel> de tekenen en symptomen hiervan kan maskeren. Vertel voordat u een operatie ondergaat aan uw arts dat u <Merknaam> gebruikt, omdat <werkzaam bestanddeel> de werking van sommige verdovingsmiddelen (anesthetica) kan beïnvloeden. Gebruikt u nog andere geneesmiddelen? <Merknaam> kan een wisselwerking hebben met andere geneesmiddelen die u gebruikt, waaronder ander oogdruppels voor de behandeling van glaucoom. Vertel het uw arts als u op het moment of in de nabije toekomst geneesmiddelen gebruikt voor uw hart, om de bloeddruk te verlagen of voor de behandeling van diabetes. Gebruikt u naast X nog andere geneesmiddelen of heeft u dat kort geleden gedaan of bestaat de mogelijkheid dat u in de nabije toekomst andere geneesmiddelen gaat gebruiken? Vertel dat dan uw arts of apotheker. Dit geldt ook voor middelen waar u geen voorschrift voor nodig heeft. Alleen voor timolol moeten de volgende middelen worden opgenomen: kinidine (voor de behandeling van hartaandoeningen en bepaalde types malaria), de antidepressiva fluoxetine en paroxetine. Zwangerschap en borstvoeding Gebruik <Merknaam> niet als u zwanger bent, tenzij uw arts dit noodzakelijk acht. Gebruik <Merknaam> niet als u borstvoeding geeft. <Werkzaam bestanddeel> kan in de melk terechtkomen. Vraag uw arts om advies voordat u een geneesmiddel gebruikt als u borstvoeding geeft. 3. HOE GEBRUIKT U DIT MIDDEL? Gebruik dit geneesmiddel altijd precies zoals uw arts u dat heeft verteld. Twijfelt u over het juiste gebruik? Neem dan contact op met uw arts of apotheker. 24 Nadat u <…> heeft aangebracht, drukt u uw vinger in de ooghoek bij uw neus (afbeelding X) gedurende 2 minuten. Hierdoor blijft het middel op de juiste plek en verspreidt het zich niet. 4. MOGELIJKE BIJWERKINGEN Zoals elk geneesmiddel kan ook dit geneesmiddel bijwerkingen hebben, al krijgt niet iedereen daarmee te maken. Normaal gesproken kunt u gewoon verder gaan met het gebruik van de druppels, tenzij de bijwerkingen ernstig zijn. Als u zich zorgen maakt, neem dan contact op met uw arts of apotheker. Stop niet met het gebruik van <Merknaam> zonder overleg met uw arts. De frequentie van mogelijke bijwerkingen wordt hieronder weergegeven op basis van de volgende indeling: Zeer vaak (komt voor bij meer dan 1 op 10 gebruikers) Vaak (komt voor bij 1 tot 10 per 100 gebruikers) Soms (komt voor bij 1 tot 10 per 1000 gebruikers) Zelden (komt voor bij 1 tot 10 per 10.000 gebruikers) Onbekend (frequentie kan niet worden bepaald met de beschikbare gegevens) Productspecifieke bijwerkingen hier opnemen Zoals elk geneesmiddel dat in de ogen wordt aangebracht, komt <werkzaam bestanddeel> in het bloed terecht. Dit kan leiden tot bijwerkingen die vergelijkbaar zijn met die bij intraveneus (in een ader) en/of oraal (via de mond) toegediende bètablokkers. Bijwerkingen komen minder vaak voor na toediening in het oog dan wanneer geneesmiddelen bijvoorbeeld geslikt of geïnjecteerd worden. De bijwerkingen omvatten bekende reacties die kunnen optreden binnen de klasse van bètablokkers bij gebruik voor oogaandoeningen: Gegeneraliseerde allergische reacties, waaronder onderhuidse zwelling <wat kan optreden aan het gezicht of de ledematen en kan leiden tot afsluiting van de luchtwegen, waardoor u moeilijk kunt slikken of ademen>, netelroos <of jeukende huiduitslag>, uitslag op bepaalde plekken of over het hele lichaam, jeuk, plotselinge, ernstige, levensbedreigende allergische reactie. Verlaagde bloedsuikerspiegel Slapeloosheid (insomnia), depressie, nachtmerries, geheugenverlies. flauwvallen, beroerte, verminderde bloedtoevoer naar de hersenen, toename in de tekenen en symptomen van myasthenia gravis (een spierziekte), duizeligheid, waarnemen van kriebelingen, jeuk of tintelingen zonder dat daar aanleiding voor is en hoofdpijn. Tekenen en symptomen van oogirritatie (bijv. branden, prikken, jeuk, tranen, roodheid), ontsteking aan het ooglid, ontsteking aan het hoornvlies, wazig zien en loslaten van het laagje onder het netvlies waarin de bloedvaatjes zitten na een glaucoomoperatie, waardoor u last kunt krijgen van een verstoord zicht, verminderde gevoeligheid van het hoornvlies, droge ogen, cornea-erosie (beschadiging aan de bovenste laag van de oogbol), afhangend bovenste ooglid (waardoor het oog half dichtzit), dubbel zien. Trage hartslag, pijn op de borst, hartkloppingen, oedeem (vochtophoping), veranderingen in het hartritme of de snelheid van de hartslag, congestief hartfalen (hartaandoening met kortademigheid en zwelling van de voeten en benen als gevolg van vochtophoping), een hartritmestoornis, hartaanval, hartfalen. Verlaagde bloeddruk, fenomeen van Raynaud, koude handen en voeten. Samentrekken van de luchtwegen in de longen (voornamelijk bij patiënten met een bestaande longaandoening), ademhalingsmoeilijkheden, hoesten. 25 Verstoorde smaak, misselijkheid, verstoorde spijsvertering (indigestie), diarree, droge mond, buikpijn, braken. Haaruitval, huiduitslag met een zilverwitte kleur (psoriasis-achtige uitslag) of verergering van psoriasis, huiduitslag. Spierpijn die niet het gevolg is van inspanning. Seksuele stoornis, minder zin in seks. Spierzwakte/-vermoeidheid. Krijgt u veel last van een van de bijwerkingen? Of krijgt u een bijwerking die niet in deze bijsluiter staat? Neem dan contact op met uw arts of apotheker. 26