Download situs abdominis-dinding abd-peritoneum-4

Document related concepts
no text concepts found
Transcript
DINDING VENTROLATERAL
ABDOMEN &
PERITONEUM
dr. Ayly Soekanto. M.Kes.
Laboratorium Anatomi
FK UWKS
Pendahuluan
• Abdomen : bagian dari truncus
yang terletak di antara thorax &
pelvis
 Cavum abdominopelvicus : rongga abdomen +
pelvis
 Batas cavum abdominis :
- Dg cavum thoracis : diaphragma
- Dg cavum pelvis : bidang datar yg meliputi
apertura pelvis superior (aditus pelvis) &
pelvis sendiri
• Isi cavum abdominis :
- Alat-alat tractus digestivus
- Sebagian alat-alat tractus
urogenitalis
- Lien
- Glandula suprarenalis
- Plexus nervosus sistem otonom
• Struktur pada dinding abdomen :
- Arcus costarum
- Umbilicus
- Striae albicantes
- Lig.inguinale
• Peritoneum parietale :
melapisi dinding dalam
cavum abdomen
• Peritoneum viscerale :
melapisi permukaan luar
organ viscera
 Dinding abdomen tdd :
1. Dinding Ventral Abdomen
2. Dinding Lateral Abdomen
3. Dinding dorsal abdomen
- Diaphragma
}
Diantaranya :
cavum
abdominis
peritonei
Regio pada Dinding
Abdomen
- Untuk proyeksi viscera ke dinding
ventrolateral abdomen  untuk proses
diagnosa
- Regio berdasarkan 4 bidang imajiner :
 Horizontal :
1. Planum transpylorum
2. Planum transtuberculare
 Vertical :
3. Mid inguinal/mid clavicular dextra
4. Mid inguinal/mid clavicular sinistra
Hypo
chondrica D
Lumbalis D
Iliaca D
Epigastrica
Hypo
chondrica S
Umbilicalis
Lumbalis S
Hypogastrica
Iliaca S
Dinding Abdomen Ventro lateral
•
Susunan dinding
ventrolateral abdomen
(superfisial-profundus)
:
- Kulit/ cutis
- Fascia subcutan
a. Fascia superficial
(fascia dari
Camper)
b. Fascia profundus
(fascia dari
Scarpa)
- Musculature :
1. Lateral :
a.M.obliquus
externus
abdominis
b.M.obliquus
internus
abdominis
c. M.transversus
abdominis
2. Ventral/anterior :
a.M.rectus
abdominis
b.M.pyramidalis
- Fascia transversa
abdominis
- Peritoneum parietale
Lapisan Otot Dinding Abdomen Bagian
Ventrolateral
•
-
Otot bagian ventrolateral :
M. Obliquus Externus Abdominis (1 pasang)
M. Obliquus Internus Abdominis (1 pasang)
M. Rectus Abdominis (1 pasang)
M. Transversus Abdominis (1 pasang)
M. Pyramidalis (1 pasang)
1.M.obliquus externus abdominis
• Origo : Tepi external 8
costae terakhir, (selang
seling dg origo m.serratus
anterior & m.latissimus
dorsi)
• Insertio :
- labium ext.crista iliaca
- Line alba
- Lig.inguinalis
• Serat berjalan Serong:
craniolateral-caudomedial
• Ke bawah  labium
externa crista iliaca .
Ke medial  menjadi
aponeurotik,
berhubungan dg
aponeurosis kontralateral
 ke linea alba.
Menjadi lig.inguinalis
(Poupart)  dari SIAStuberculum pubicum.
Pd lig.inguinalis 
melekat fascia lata,
fascia iliaca &
arcus/lig.iliopectinea
 melekat pd
eminentia iliopectinea.
Di ujung medial 
terdapat lanjutan
lig.inguinalis yg
melengkung ke
superior & posterior 
lig.lacunare
(Gimbernant)  ke
lateral sp eminentia
iliopectinea sebagai
lig.pectineum
Mendekati tuberculum
pubicum, aponeurosis
m.obliquus
ext.abdominis pecah
jadi 2 : crura lateralis
(inferior), & crura
medialis (superior). Di
ujung2 medial crura
terdapat serat2
kolagen  lig.reflexum
(Colles). Crus lateral
menyatu dg
lig.inguinalis
bag.medial.
Fascia & aponeurosis m.obliquus
ext.abdominis melanjutkan diri sbg tunica vaginalis
communis/fascia spermatica ext pd funiculus
spermaticus
Tepi posterior 
overlapping (jadi 1) dg tepi
lateral m.latissimus dorsi.
Aponeurosis m.obliquus
ext.abdominis ikut
membentuk lamina anterior
vagina m.recti abdominis
Tepi posterior bag.inferior 
ikut menjadi batas ‘trigonum
lumbalis’
Trigonum lumbalis :
Batas anterior : m.obliquus
ext.abdominis
Batas posterior : m.latissimus
dorsi
Batas inferior : crista iliaca
Dasar : m.obliquus
int.abdominis
• Inervasi :
- n. Intercostalis V-XII (subcostalis)
- n. ilioinguinalis
- n. Iliohypogastricus (segmen Th.V - L.I)
2. M.obliquus internus abdominis
 Origo :
- Fascia
lumbodorsalis
- Labium internus
crista iliaca
- Lig.inguinale
bag.lateral
- Fascia iliaca
 Insertio :
- Permukaan dalam
3 costae terbawah
- Rectus sheath
- Os pubis
• Serat :
- superior  3 costae
terbawah  bersatu dg
m.intercostalis internus (3
terbawah)
- Medial (anterior)  app. 
lamina ant. & post. Vagina
m.recti (rectus sheath)
- Bawah :
• Melekat di tuberculum pubicum
& linea pectinea
• Terbawah  membentuk
m.cremaster (+fasciafascia
cremasterica)  membungkus
funiculus spermaticus & testis
Inervasi :
-n.
Intercostalis X - XII
-n.
ilioinguinalis
-n.
Iliohypogastricus
-n.
spermatica externa (r. genitalis
n.genitofemoralis)
3. M.transversus abdominis
 Origo :
- Fascia iliaca
- Lig.inguinale bag.lateral
- Crista iliaca (labium
internus)
- Fascia lumbodorsalis
- Facies interna cartilago
costae (6 terbawah) 
selang-seling dg
diafragma
 Insertio :
- linea alba
- Os pubis
• Serat :
- ± Horizontal 
app.  lamina post
rectus sheath 
insertio : linea alba
- Terbawah  ke
inferior  os pubis
& linea pectinea
• Inervasi :
Nn. Intercostalis V XII
4.M.Rectus abdominis
 Origo :
- Processus
xyphoideus
- Cartilago costae V VII
 Insertio :
- Symphysis pubis
- Pecten ossis pubis
• Terdapat 3-5 buah
inscriptiones tendinei
 arah transversal
 melekat pd lamina
ant.vagina m.recti
• Inervasi :
Nn. Intercostalis V -
XII
5.M. Pyramidalis
 Bentuk segitiga
 Sering mengecil
atau tidak ada
 Letak :
antara lamina
anterior rectus sheath
& m.rectus abdominis
 Origo : crista pubica
 Insertio : linea alba
 Inervasi :
Nn. Intercostalis XII
• Fungsi otot dinding abdomen :
-
Menggerakkan truncus
Ekspirasi  depresi costae
Melindungi viscera
Meningkatkan tekanan intra abdomen
 u/ mictie, defecation, partus,
vomitus, batuk
Struktur Khusus Dinding
Abdomen
1. Vagina m.recti (Rectus Sheath)
 Adalah : selongsong/pembungkus m.rectus
abdominis
 Dibentuk oleh aponeurosis dari 3 otot lateral
abdomen
 Isi
-
:
m.rectus abdominis
Vasa epigastrica superior & inferior
M.pyramidalis
1. Lamina anterior :
- 2/3 bag.atas :
• aponeurosis m.obliquus
ext.abdominis
2. Lamina posterior:
a. 2/3 bag.atas :
• aponeurosis
• aponeurosis m.obliquus
int.abdominis
- 1/3 bag.bwh :
• aponeurosis m.obliquus
ext.abdominis
• aponeurosis m.obliquus
int.abdominis
• aponeurosis
m.obliquus
int.abdominis
• aponeurosis
m.transversus
abdominis
• Fascia transversalis
abdominis
m.transversus abdominis
b. 1/3 bag.bwh :
fascia transversalis
abdominis
2. Linea semilunaris (Spigel) : tepi lateral
m.rectus abdominis
3. Linea alba : persatuan lapisan anterior
& posterior aponeurosis pd garis
medioanterior, terdapat antara
processus xyphoideus & symphysis
pubis
4. Linea semicircularis (Douglasi) / linea
arcuata : batas caudal lamina posterior
rectus sheath
Canalis Inguinalis
• Celah memanjang
pd dinding
ventrolateral
abdomen
• Serong
• Letak di cranial dr
lig.inguinale
• Diantara anulus
inguinalis
subcutaneus –
anulus inguinalis
preperitonealis
• ± 3-5 cm
• Pria : dilalui o/ funiculus
spermaticus &
n.ilioinguinalis
• Wanita : dilalui o/ lig.teres
uteri & n.ilioinguinalis
• Pria  locus minoris
resistentiae
• Batas :
- Anterior :
• Aponeurosis m.obliquus
ext.abdominis
• Aponeurosis m.obliquus
int.abdominis
- Posterior :
• Fascia transversa
abdominis
• Lig.reflexum
• Conjoint tendon
- Inferior :
• lig. Inguinale
• Lig.lacunare
- Cranial : busur otot 
• m.obliquus int.abdominis
• M.transversus abdominis
• Anulus inguinalis
externa/subcutaneus :
- Celah pd aponeurosis
m.obliquus ext.abdominis
- Letak : subcutan &
cranial dr tuberculum
pubicum
- Batas :
• Lateral : crus lat./inf.
aponeurosis m.obliquus
ext.abdominis
• Medial : crus med./sup.
aponeurosis m.obliquus
ext.abdominis
• Superior : fibrae
intercruralis
• Inferior : bagian medial
lig.inguinale
• Anulus
inguinalis.interna/
preperitonealis :
- celah di pertengahan
lig.inguinale
- Di lateral dr vasa epigastrica
inf.
- Batas :
• m.transversus abdominis
• Lig.interfoveolare
Hesselbach  refleksi dr
fascia transversa
menjadi fascia
spermatica int.
Funiculus Spermaticus
 Berasal dr jar.ikat
preperitoneal &
extraperitoneal
 Masuk melalui
anulus
preperitonealis ke
cranialis testis
• Pembungkus 
3 lapis :
- Fascia spermatica
interna (dr.fascia
transversa abdominis)
- Fascia
cremasterica /
m.cremaster
(dr.apponeurose
m.obliquus int.
abdominis)
- Fascia spermatica
externa
(dr.apponeurose
m.obliquus
ext.abdominis)
• Isi :
1.ductus defferens
2. a. spermatica interna &
externa
3. a.ductus defferens
4. Plexus pampiniformis
5. Pembuluh limfe
6. Plexus nervosus
Conjoint tendon
 Di dorsal dr anulus
inguinalis externa
 Dibentuk o/
penggabungan :
- Aponeurosis
m.obliquus
int.abdominis
bagian
medial/inferior
- Aponeurosis
m.transversus
abdominis bagian
medial/inferior
M. Cremaster
• Otot tipis
• Derivat dr.m.obliquus
int.abdominis
bag.inferolateral
• Membungkus funiculus
spermaticus sp ke testis
 makin tipis
• Fungsi : mengangkat
testis ke superior
mendekati tubuh &
menggantung testis
• Inervasi : r.genitalis
n.genitofemoralis
Hernia
: benjolan abnormal yg terdapat pd dinding ventrolateral abdomen, berisi
viscera, yg dibungkus oleh membrana serosa (peritoneum)
(prolapsus : tanpa peritoneum)
-
Terjadi pd locus minoris resistentiae :
• Umbilicus (H.umbilicalis)
• Linea alba (H.linea alba)
• Trigonum lumbalis (H.trigonum lumbalis)
• Inguinal (H.inguinalis)
• Anulus femoralis (H.femoralis)
-
Faktor penyebab :
• Gangguan pembentukan dinding ventrolateral abdomen
• Kelemahan dinding abdomen
Hernia Inguinalis
• Terbagi :
-
-
Indirect (Congenital)  ok. penutupan
dinding ventral abdomen yg kurang
sempurna  patent processus vaginalis
peritonei
Direct (Acquisita)  ok. kelemahan dinding
abdomen (misalnya pd usia lanjut) + adanya
faktor2 yg mempermudah.
Hernia inguinalis indirecta
(congenital)
- Processus vaginalis peritonei  terisi
oleh viscera/intestinum
- Indirect  melalui anulus inguinalis lat.
- Kantong hernia melalui canalis
inguinalis, dapat sampai ke scrotum
- Jika obliterasi hanya pd bagian
proximal/distal processus vaginalis
peritonei  terjadi hydrocele  bisa
hydrocele funiculi,testis, atau kombinasi
dg hernia indirecta
- Sering pd pria
Hernia inguinalis directa (acquisita)
- Terjadi krn kelemahan dinding
abdomen (terutama dinding dorsal
canalis inguinalis)  pd fovea
inguinalis medialis
- Kantong hernia langsung menonjol
melalui anulus inguinalis subcutaneus
(tanpa melalui canalis inguinalis)
Hernia Femoralis
• Jarang  lebih >> pd wanita  mungkin
krn anulus femoralis lebih luas
• Kantong hernia melalui anulus femoralis
• Hernia dapat melalui fossa ovalis (di
pangkal paha sebelah dalam)  bahkan
sp fossa poplitea (H.poplitea)
• Arteri
Vascularisasi & Inervasi
Dinding Ventral Abdomen
- a.circumflexa ilium superficialis (cabang subcutan
a.femoralis)
- a.epigastrica sup.
- a.epigastrica inf.
- a.musculophrenica
- a.intercostalis
- a.lumbalis
- a.circumflexa ilium profundus
• Vena
1. Daerah di bawah umbilicus : v.epigastrica inf. v.saphena magna 
v.femoralis
2. Daerah di atas umbilicus : v.thoracoepigastrica 
v.thoracica lat.  v.axillaris
3. Sekitar umbilicus : v.paraumbilicalis  v.porta
• Lymphe :
- Daerah di bawah umbilicus : lnn.subinguinalis
superficialis tractus horizontalis
- Daerah di atas umbilicus : lnn.axillaris
superficialis
• Inervasi :
- Nn.intercostales VI-XII (berjalan
inferoanteromedial diantara m.transversus
abdominis & m.o.i.a
- n.iliohypogastricus
- N.ilioinguinalis (segmen L-I)
Peritoneum
yaitu: membran serous yg terdiri dari
stratum mesothelium selapis & jar.ikat
kolagen/elastis
• Fungsi peritoneum :
-
mengurangi pergeseran antar organ visceral
Tempat menyimpan lemak
Melokalisir proses infeksi
Absorpsi bahan2 terlarut >>  injeksi ip 
kecepatannya ~ iv
• Cavum peritonei
-
normal : isi << cairan
Patologis : cairan >>  ascites
Laki2 : merupakan rongga yg utuh / tertutup
Wanita : Punya 2 lubang pada bagian
caudal/inferior  pd ujung2 bebas tuba
uterina  ostium tuba uterina (D) dan (S)
• Peritoneum parietalis
• Cavum Peritonei : Rongga diantara kedua
Peritoneum
Terdiri dari :
• Greater sac ( Cavum perit.generalis./ Saccus
major)  ventral gaster
• Lesser sac ( Bursa Omentalis / Saccus minor)
dorsal gaster
• Keduanya dihubungkan oleh Foramen epiploicum
Winslowi
• Peritoneum visceralis
• Berdasar peritoneumnya, organ dibagi :
1. Organ Retroperitoneal  di dorsal
peritoneum, < dari ½ bagian yg dilekati
peritoneum
Ex. Ginjal, colon asc, colon desc
2. Organ Intraperitoneal  > dari ½ bagian
dibungkus o/ peritoneum
Ex. Colon sigmoid
• Inervasi peritoneum :
- P. parietal  sensoris & vasomotoris
sesuai dinding abdomen yang dilekati
- P. visceral  tidak peka nyeri (inervasi
otonom)
Greater
sac
• Batas :
- cranial : diaphragma
- Caudal : aditus pelvis
- Ventral : dinding
ventrolateral abdomen
- Dorsal : dinding dorsal
abdomen
• Diliputi oleh
peritoneum parietale
• Dinding caudal
terbuka hubungannya
dg.cavum pelvis
peritonei
Lesser sac
• Batas :
- ventral : peritoneum yg meliputi ddg dorsal
gaster,omentum minus & lobus caudatus hepatis
(omentum minus lap.dorsal)
- Dorsal : peritoneum yg meliputi omentum majus
(lap.dorsal), diaphragma,pancreas,ren &
gld.suprarenalis (S), dan mesocolon transversum
- Lateral :
• Kanan : foramen epiploicum
• Kiri : hilus lienalis, lig.phrenicolienalis,
lig.gastrolienalis
Foramen epiploicum (Winslowi)
• Lobang yg menghubungkan
greater sac & lesser sac
• Batas :
- ventral : omentum minus /
lig.hepatoduodenale
- Dorsal : peritoneum yg
menutupi v.cava inf.
- Cranial : lobus caudatus
hepar
- Caudal : pars cranialis
duodeni