Download การใช้ความหลากหลายของยีน GSTO2 ช่วยพยากรณ์โรคในผู้ป่วยมะเร็ง

การใช้ ความหลากหลายของยีน GSTO2 ช่ วย
พยากรณ์ โรคในผู้ป่วยมะเร็งลาไส้ ใหญ่ และไส้ ตรง
โดย
ดร. สุ นันทา จริยาเลิศศักดิ์
งานพันธุศาสตร์ กลุ่มงานวิจยั สถาบันมะเร็งแห่ งชาติ
มะเร็งลาไส้ ใหญ่ และไส้ ตรง
• ในประเทศไทยพบผู้ป่วยรายใหม่ ปีละประมาณ 5690 ราย โดยพบ
มากเป็ นอันดับสามในชายไทยและอันดับห้ าในหญิงไทย*
• สาเหตุการเกิด
- ร้ อยละ 5-15 เกิดจากการถ่ ายทอดทางกรรมพันธุ์ (familial
colorectal carcinoma)
- ที่เหลือส่ วนใหญ่ เกิดจากปัจจัยสิ่ งแวดล้ อมร่ วมกับการ
เปลีย่ นแปลงของยีน
*Khuhaprema T, Srivatanakul P, Attasara P, Sriplung H, Wiangnon S, Sumitsawan
Y, editors. Cancer in Thailand. Vol V, 2001-2003. Bangkok; 2010.
ยีน Glutathione S-transferase (GSTs)
• มีส่วนเกีย่ วข้ องกับโรคมะเร็งหลายชนิด
• เป็ นยีนที่สร้ างเอ็นไซม์ ใน phase II ซึ่งเป็ นเอ็นไซม์ ที่ช่วยลด
ความเป็ นพิษของสารก่ อมะเร็งในร่ างกาย
• มีกลุ่มย่ อย (subfamily) 8 กลุ่มได้ แก่ alpha, kappa, mu, pi,
sigma, theta, zeta และ omega
ยีน GSTO
• ให้ เอ็นไซม์ GSTO ที่ช่วยลดความเป็ นพิษของสาร arsenic ที่
ปนเปื้ อนในนา้ และอาหาร
• การแสดงออกของ GSTO สู ง (overexpression) ใน
เซลล์ มะเร็งที่ดื้อต่ อยาเคมีและรังสี
• ที่พบในคนมีสองชนิดคือ GSTO1 และ GSTO2
ยีน GSTO2
• ให้ โปรตีน GSTO2 ซึ่งประกอบด้ วย amino acid 243 ชนิด
• ความหลากหลายของยีนชนิดนีเ้ กิดจากการสั บเปลีย่ นของ
N142D (N=asparagine , D= aspartic acid )
• ระดับการแสดงออก (expression) ของ GSTO2 wild-type
(N142) allozyme สู งกว่ าของGSTO2 variant (D142)
allozyme
วัตถุประสงค์
เพื่ อ เปรี ย บเที ย บดู ค วามสั มพั น ธ์ ระหว่ างความ
หลากหลายของยีน GSTO2 กับผลทางพยาธิคลินิกและอัตรา
การอยู่รอดของผู้ป่วยมะเร็งลาไส้ ใหญ่ และไส้ ตรง
วัสดุและวิธีการ
ผู้ป่วย
• ผู้ ที่ ไ ด้ รั บการผ่ าตั ด และมี ผ ลทางจุ ลพยาธิ วิ ท ยาเป็ น
adenocarcinoma ของลาไส้ ใหญ่ และไส้ ตรงจากสถาบันมะเร็ ง
แห่ งชาติจานวน 89 ราย
• อายุระหว่ าง 33-84 ปี
• เพศชาย 46 ราย เพศหญิง 43 ราย
• ผู้ป่วยไม่ ได้ รับรังสี รักษาหรื อเคมีบาบัดก่ อนการผ่ าตัด
วิธีการสกัดดีเอ็นเอ
บล๊ อคชิ้นเนื้อที่ฝังพาราฟิ น

ตัด section ขนาด 10 µm จานวน 2-4 แผ่ น
 Deparaffiniseด้ วย xylene
ล้ าง pellet ด้ วย absolute ethanol

ทาตามคาแนะนาที่แนบมากับชุดนา้ ยา AquaPure DNA Isolation Kit
(Bio-Rad)

นาดีเอ็นเอไปเก็บที่ตู้อุณหภูมิ -80˚ ซ จนกว่ าจะใช้
การตรวจหาความหลากหลายของยีน GSTO2*N142D
ตรวจโดยใช้ วธิ ี polymerase chain reaction-restriction fragment length
polymorphism (PCR-RFLP)
ผลทีไ่ ด้ พบ genotype 3 ชนิด ดังนี้
- A/A wild-type homozygote: 185 bp fragment
- G/G homozygote: 122 & 63 bp fragments
- A/G heterozygote: 185, 122 & 63 bp fragments
การวิเคราะห์ ทางสถิติ
• ใช้ Chi-square ในการทดสอบดูความสั มพันธ์ ระหว่ างความ
หลากหลายของยีน GSTO2 กับผลทางพยาธิคลินิกของผู้ป่วย
• วิเคราะห์ ผลความหลากหลายของยีน GSTO2 ต่ ออัตราการอยู่
รอดของผู้ป่วยโดยใช้ Kaplan–Meier survival และ log-rank
test
ผลการศึกษา
ตารางที่ 1 ความหลากหลายของยีน GSTO2 กับผลทางพยาธิคลินิกของผู้ป่วยมะเร็งลาไส้ ใหญ่ และไส้ ตรง
ผลพยาธิคลินิก
อายุ (ปี )
≤50
>50
เพศ
ชาย
หญิง
ระยะของโรค
I + II
III + IV
ผลทางจุลพยาธิ
WD
MD+PD
EGFR
Negative
Positive
N142/N142
N142/D142+D142/D142
P
33(47.1)
15(78.9)
37(52.9)
4(21.1)
0.014
25(54.3)
23(53.5)
21(45.7)
20(46.5)
0.935
25(59.5)
21(50.0)
17(40.5)
21(50.0)
0.381
21(48.8)
27(58.7)
22(51.2)
19(41.3)
0.351
20(64.5)
28(48.3)
11(35.5)
30(51.7)
0.143
1 .0
v ar i an t al l el e
Overall Survival
0 .8
0 .6
w i l d-ty pe
0 .4
P = 0 .0 1 5
0 .2
0 .0
0
50
100
150
T ime (Months)
รูปที่ 1 อัตราการอยู่รอดของผู้ป่วยแบ่ งตามยีน GSTO2 ชนิด wild-type
(N142/N142) และ variant (N142/D142+D142/D142)
สรุป
ผลที่ได้ จากการศึ กษานี้แสดงว่ า GSTO2 ชนิด wild-type
เกี่ ย วข้ อ งกั บ การพยากรณ์ โ รคที่ ไ ม่ ดี ดั ง นั้ น จึ ง น่ า จะใช้ ความ
หลากหลายของยีนดังกล่ าวเป็ นตัวบ่ งชี้การพยากรณ์ โรคเพื่ อการ
วางแผนการรั กษาอย่ างเหมาะสมในผู้ป่วยมะเร็งลาไส้ ใหญ่ และไส้
ตรงต่ อไป